سیر تحول الفبای انگلیسی

الفبا گروهی از نشانه‌هاست که برای نگارش به کار می‌رود. این نشانه‌ها که حروف نام دارند به نوعی بیانگر اصواتی هستند که افراد در صحبت خود استفاده می‌کنند.
در این مطلب مبخواهیم درباره تاریخچه الفبای انگلیسی صحبت کنیم.

مختصری از تاریخچه الفبای انگلیسی

الفبای امروزی زبان انگلیسی ریشه‎ای در 3000 سال پیش دارد.
الفبای انگلیسی را الفبای لاتین یا رومی می‌خوانیم،
چرا که این الفبا مستقیماً از الفبای زبان رومیان باستان گرفته شده است.
رومیان نیز الفبای را از تمدن اتروسکان که آنان نیز در ایتالیای کنونی زندگی می‌کردند، برگرفته بودند.
اتروسکان‌ها الفبای خود را از یونانیان وام گرفته بودند و یونانیان نیز الفبایشان را از فنیقی‌ها الهام گرفته بودند.
فنیقی‌ها از اقوام سامی بودند که در منتهی الیه شرقی دریای مدیترانه زندگی می‌کردند.
این که سامیان چگونه الفبا را ایجاد کردند، رازی نامکشوف است؛
اما می‌توان گفت حدود 1000 سال پیش از میلاد مسیح اقوام سامی نظیر آرامی‎ها و فنیقی‌ها شروع به ساخت زبان نوشتاری با مقدماتی تقریبا یکسان کردند و در این میان الفبا را ساختند.
در ادامه، از دوران کم‌تر شناخته شده فنیقی عبور و تکامل الفبای انگیسی را از یونان به بعد مرور می‌کنیم.

سیر تکامل الفبای انگلیسی از یونانی تا امروز

یونانیان

سده هشتم قبل از میلاد زمانی است که یونانیان استفاده از الفبای فنیقی را آغاز کردند.
آن‌ها حروف صدادار را به الفبای موجود افزودند و با این کار تغییر بزرگی در الفبای اولیه ایجاد کردند.
آن‌ها طبق قرار خود هر بار که صوتِ حرف صداداری از دهان خارج می‌شد، یک مصوت را در بین حروف کلمۀ معادل قرار می‌دادند. استفاده از حروف صدادار شاید امروزه ساده و بدیهی به نظر بیاید، اما، این ابداع بزرگترین پیشرفتی است که تا 2000 سال بعد از آن بی‌همتا ماند. سیستم نوشتاری یونانی به راستی الفبای کاملی بود چرا که در آن هر صدایی علامتی دارد و با تعداد کمی از حروف می‌توان هر کلمه‌ای که در صحبت آمده‌است را نوشت.
جالب اینجاست که یونانیان حروف جدیدی برای صدادارها ننوشتند بلکه از حروف فنیقی، آن‌هایی که در صحبت یونانی معادلی نداشت استفاده و حروف مذکور را برای حروف صدادار خود استفاده کردند. برخی حروف حذف و چندی دیگر اضافه شدند تا در نهایت 24 حرف یونانی شکل گرفت. همچنین، اسم حروف با اینکه برای یونانیان معنی خاصی نداشت از الفبای فنیقی به یونانی منتقل و با کمی تغییر حفظ شد.
مثلاً، حرف الف در فنیقی به آلفا در یونانی و حرف بت در فنیقی در یونانی بتا نامیده شد.
واضح است که ترکیب این دو کلمه، آلفابت به معنی الفبا را تشکیل داده‌اند.

اتروسکان‌ها

مقصد بعدی در سفر الفبای زبان انگلیسی از یونان به اتروسکان بوده است.
اتروسکان‌ها در شمال ایتالیا و در فاصله قرن 6 تا 11 قبل از میلاد در اوج تمدن خود زندگی می‌کردند.
آن‌ها الفبای یونانی را با کمی تغییر برای خود استفاده کردند. الفبا و زبان اتروسکان شامل زیرشاخه‌هایی است.
مهمترین زیرشاخه الفبای اتروسکانی الفبای رومی است.

رومیان

احتمالاً، رومیان در ابتدای قرن ششم قبل از میلاد اقتباس از الفبای اتروسکان‌ها را آغاز کردند. آن‌ها 20 حرف از 26 حرف موجود در الفبای اتروسکان را برای خود انتخاب کردند و این تعداد در طی 3 سده بعد از آن به 21 حرف رسید. در ابتدا، حروف رومی عبارت بود از:

A, B, C, D,E, F, G, H, I, K, L,M, N, O, P, Q, R, S, T, V, X

همانطور که مشخص است، تنها شش حرف J, U, V, W, Y و Z در حروف بالا نیستند.
با تصرف یونان به دست رومیان در قرن اول پیش از میلاد، بسیاری از کلمات یونانی به زبان رومی راه یافت.
در این زمان و برای نوشتن کلمات یونانی به رومی، آن‌ها لازم دیدند تا حروف دیگری را به الفبای خود بیافزایند.
پس، حرف یونانی اپسیلون را برای نوشتن صوتی بین u و e انتخاب کردند و به آن ε گفتند.
آن‌ها حرف زتا را که برای 5 سده رد کرده بودند، پذیرفتند و آن را به همراه Y، قبل از X قرار دادند.
حالا، امپراطوری روم 23 حرف الفبا داشت. بعدها هم حروف J، U و W به الفبای رومی اضافه شد.
البته این حروف بیشتر در اثر تفاوت در دست‌نوشته‌های گوناگون ایجاد شدند و همچون حروف دیگر معادل تلفظ واقعی نبودند.

حروف بزرگ و حروف کوچک

در ابتدا، الفبای رومی تنها متشکل از حروف بزرگ بود و حروف کوچک بعدها به وجود آمدند.
همانطور که از شکل حروف بزرگ مشخص است، آن‌ها نشانه‌هایی متقارن و دقیق هستند، این کار شاید به خاطر نگارش آن‌ها بر الواح و دیوارهای سنگی بوده‌است. حجاران رومی حروف را با نهایت دقت و اندازه‌های متقارن بر دیوار بناها نقش می‌کردند.
امروزه هم حروف بزرگ به همان شکلی نوشته می‌شود که در روم باستان مرسوم بود.
بعدها که صفحات کتاب‌ها از سنگ به پاپیروس و کاغذ پوستی تبدیل و نوشتن با قلم آغاز شد، نویسندگان به فرمی از حروف نیاز داشتند که انعطاف بیشتری داشته باشد و نگارش آن‌ها ساده‌تر باشد. علاوه بر این نوشتن با حروف بزرگ جای بیشتری می‌گرفت و اوراق موجود برای این کار بسیار پرهزینه بود. افرادی که در کتابخانه‌ها به استنساخ کتاب می‌پرداختند، ابتدا، سعی کردند تا حروف بزرگ را با انحنا و ریزتر بنویسند تا جای کمتری بگیرد، اما، باز هم نسخه‌برداری پر هزینه بود پس به تدریج حروف کوچک الفبای رومی متولد شد.
می‌توان گفت که الفبای رومی با حداقل تغییر به الفبای امروزی زبان انگلیسی تبدیل شده است.
در اینجا بیشتر به حروف انگلیسی پرداختیم اما خلاصه وار به چند نکته اشاره کنیم که از الفبا‌های امروزی متداول در کل جهان به جز الفبای کره‌ای تمام الفباها از سامی منشا گرفته است. مثلاً الفبای فارسی و عربی از الفبای آرامی آمده است و الفبای سیریلیک هم مثل الفبای رومی از الفبای فنیقی و یونانی شروع شده است. دنبال کردن ریشه‌های حروف همواره، یکی از موضوعات جالب توجه زبان‌شناسان و باستان‌شناسان بوده‌است. خوشحال می‌شویم اگر شما هم اشکالی در نوشته است یا نکته‌ای را جالب توجه و جامانده می‌بینید در نظرات بیان کنید.