يکي از مهمترين نکات در ترجمه فرانسه به فارسي اطلاع از گرامر فرانسه است. در اين بخش مرور مختصري بر گرامر زبان فرانسه داريم. در اين بخش سعي شده‌است تا دستور زبان فرانسه به شکلي منسجم و مختصر بيان شود و با استفاده از جدول‌هاي متعدد آشنايي اوليه‌اي با گرامر فرانسه براي موارد اسم، صفت، قيد و فعل به‌وجود آيد. براي آشنايي بيشتر با قوانين مربوط به هر بخش و همچنين شناخت استثناهاي بيشتر در هر يک از موارد بايد به کتاب‌هاي دستور زبان فرانسه مراجعه نمود.
اسم‌ها
در زبان فرانسه برخلاف زبان انگليسي هر اسم يک جنسيت (مذکر يا مونث) دارد. جنسيت اسمهايي که متعلق به اشيا و يا مفاهيم هستند، در شکل آنها تاثير خاصي ندارد. براي مثال اسم le livre (کتاب) مذکر، و اسم la chaise (صندلي) مونث است. براي استفاده صحيح از اسامي در جملات لازم است، جنسيت اسم مشخص شود، چرا که صفات و حروف تعريف، متناسب با جنسيت اسم تغيير مي‌کند. براي برخي اسامي البته جنسيت بر مبناي منطق معلوم است، مثلا اسم homme (مرد)، مذکر و اسم femme مونث است. اما موارد فراواني وجود دارد که بر اساس حافظه تعيين مي‌شود، مثلا اسم personne (شخص) در فرانسه، حتي اگر شخص مورد نظر مرد باشد، مونث است.
براي تشخيص جنسيت اشيا و مکان‌ها و مفاهيم قراردادهاي خاصي همراه با استثناها وجود دارد. مثلا اسامي بيشتر کشورها و اسمهايي که به حرف e ختم مي‌شوند، در بيشتر موارد، مونث هستند.
|
حروف انتهايي اسم
|
جنسيت اسم
|
استثناها
|
|
-ion
|
مونث
|
un lion
un scion
un avion
|
un million
un billion
un bastion
|
|
-té
|
مونث
|
un comité
|
un invité
|
|
-ée
|
مونث
|
un lycée
|
un musée
|
|
-age
|
مذکر
|
une page
une nage
une cage
|
une plage
une rage
une image
|
|
-eau
|
مذکر
|
l'eau (fem.)
|
une peau
|
در زبان فرانسه بيشتر اسامي مفرد با افزودن حرف s به انتهايشان به‌صورت جمع در مي‌آيند. مثلا جمع le livre، به‌صورت les petits livres و جمع la chaise به صورت les chaises در مي‌آيد. در ادامه به برخي قواعد ديگر درباره مونث/مذکر و مفرد/جمع بودن اسامي مربوط به انسان يا حيوانات به صورت فهرست وار اشاره مي‌گردد.
1. بیشتر اسامی مربوط به انسان و حیوان با افزودن حرف e به انتها مونث و با افزودن حرف s به انتها جمع می گردند.
(براي اشيا قانون ابتداي همين مطلب برقرار است.) مثال:
|
جمع
|
مفرد
|
جمع
|
مفرد
|
|
|
Amis
|
ami
|
invités
|
invité
|
مذکر
|
|
Amies
|
amie
|
invitées
|
invitée
|
مونث
|
2. مذکر يا مونث بودن اسمهايي که به حرف e ختم مي‌شود، در شکل کلمه تفاوتي نخواهد داشت.
|
جمع
|
مفرد
|
|
|
Tourists
|
touriste
|
مذکر
|
|
Tourists
|
touriste
|
مونث
|
3. مفرد يا جمع اسمي که به حروف s، x و z ختم گردد، يکسان نوشته مي‌شود.
|
جمع
|
مفرد
|
|
les fils
|
le fils
|
|
Les gaz
|
Le gaz
|
4. برخي اسم‌ها که به حروف خاصي ختم مي‌شوند، به طور خاص مونث مي‌شوند.
|
مونث
|
مذکر
|
انتهاي کلمه
|
|
paysannne
|
paysan
|
-an
|
|
Gardienne
|
gardien
|
-en
|
|
patronne
|
patron
|
-on
|
|
Boulangére
|
boulanger
|
-er
|
|
Danseuse
|
danseur
|
-eur
|
|
Actrice
|
acteur
|
-tuer
|
5. جمع‌بستن اسمهايي که به اين حروف خاص ختم مي‌شود، قاعده مخصوصي دارد.
|
جمع
|
مفرد
|
انتهاي کلمه
|
|
travaux
|
travail
|
-ail
|
|
chevaux
|
cheval
|
-al
|
|
Chateaux
|
château
|
-eau
|
|
feux
|
feu
|
-eu
|
|
Bijoux
|
bijou
|
-ou
|
صفت‌ها
در زبان فرانسه صفت‌ها در تعداد و جنسيت از موصوف پيروي مي‌کنند. يعني اگر اسمي به عنوان موصوف مذکر، مونث، مفرد يا جمع باشد، صفت آن نيز به تناسب همان‌گونه خواهد بود. اگر موصوف مونث باشد، صفت با اضافه کردن حرف e به انتهاي کلمه مونث مي‌شود. اگر در انتهاي صفت حرف e وجود داشته باشد براي مونث کردن احتياجي به افزودن حرف e نيست. اگر موصوف جمع باشد، براي جمع بستن صفت از حرف s در انتهاي کلمه استفاده مي‌شود. اگر موصوف هم مونث و هم جمع باشد به انتهاي صفت دو حرف es افزوده مي‌گردد. همچنين در زبان فرانسه معمولا (نه هميشه) صفت بعد از موصوف قرار مي‌گيرد.
مثال‌ها:
|
اين يک پسر کوچک است.
|
C'est un petit garçon.
|
|
اين يک دختر کوچک است.
|
C'est une petite fille.
|
|
تخت‌خواب‌هاي آبي آنجا هستند
|
Les lits bleus sont là-bas.
|
|
لامپ‌هاي آبي مد روز هستند.
|
Les lampes bleues sont à la mode.
|
حالات مختلف براي صفت joli (زيبا)
|
مفرد مذکر
|
Joli
|
|
مفرد مونث
|
jolie
|
|
جمع مذکر
|
jolis
|
|
جمع مونث
|
Jolies
|
مهمترين استثناها در قاعده مذکر/مونث بودن صفت‌ها به اين شرح است که اگر صفتي به حرف f ختم شود، مونث آن به ve، حرف x به se، حروف er به ére و حروف teur به trice ختم خواهد گرديد. همچنين صفت‌هايي که به حروف al ختم شوند در جمع به aux منتهي مي‌گردند.
|
جمع مونث
|
جمع مذکر
|
مفرد مونث
|
مفرد مذکر
|
|
neuves
|
neufs
|
neuve
|
neuf
|
|
heureuses
|
heureux
|
heureuse
|
heureux
|
|
chères
|
chers
|
chère
|
cher
|
|
Flatteuses
|
flatteurs
|
flatteuse
|
flatteur
|
|
idéales
|
idéaux
|
idéale
|
idéal
|
قيدها
قيدهاي فرانسه در پنج گروه تکراري، وصفي، زماني، مکاني و تعداد دسته‌بندي مي‌شوند. در جدول زير مي‌توان مثال‌هايي از انواع قيدها و معادل انگليسي (که بهتر از معادل‌هاي فارسي مفهوم را منتقل مي‌کنند.) آنها را مشاهده نمود.
|
rarement
|
toujours
|
souvent
|
parfois
|
فرانسه
|
تکراري
|
|
به ندرت
|
هميشه
|
اغلب
|
برخي اوقات
|
فارسي
|
|
-ment
|
vite
|
mal
|
bien
|
فرانسه
|
وصفي
|
|
-ly به مانند (انگليسي)
|
به سرعت
|
به طور ناچيز
|
به خوبي
|
فارسي
|
|
Ensuite
|
tôt
|
maintenant
|
aujourd'hui
|
فرانسه
|
زماني
|
|
بعدا، سپس
|
زود
|
حالا
|
امروز
|
فارسي
|
|
partout
|
là-bas
|
lá
|
ici
|
فرانسه
|
مکاني
|
|
در همه جا
|
کمي دورتر
|
در آنجا
|
در اينجا
|
فارسي
|
|
trop
|
peu
|
beaucoup
|
assez
|
فرانسه
|
تعداد
|
|
به طور فراوان
|
اندکي
|
خيلي زياد
|
به طور کافي
|
فارسي
|
روشهاي ساختن قيد از صفت
1. با افزودن پسوند –ment به انتهاي صفتِ مفردِ مونث. که معادل تبديل اسم به صفت در انگليسي است همان‌طور که مي‌دانيد در انگليسي قيد با افزودن پسوند –ly به انتهاي صفت ساخته مي‌شود.
مثال:
|
قيد
|
صفت مفرد مونث
|
صفت مفرد مذکر
|
|
lentement
|
lente
|
lent
|
|
Heureusement
|
heureux
|
heureuse
|
|
Clairement
|
claire
|
clair
|
اگر صفتي به –ant يا –ent منتهي شده باشد، قيد معادل آن به –amment ختم مي‌گردد. البته در برخي موارد تغييرات ديگري رخ مي‌دهد.
مثال:
|
قيد
|
صفت مفرد مذکر
|
|
constamment
|
constant
|
|
récemment
|
récent
|
|
Précisément
|
précis
|
|
gentiment
|
gentil
|
برخي از صفت‌ها به صورت بي‌قاعده به قيد تبديل مي‌شوند.
مثال:
|
قيد
|
صفت مفرد مذکر
|
|
bien
|
bon
|
|
mal
|
mauvais
|
|
mieux
|
meilleur
|
|
pis
|
traditionally, pire
|
|
pire
|
nowadays commonly, pire
|
فعل‌ها
افعال فرانسه که مهمترين بخش يک جمله را تشکيل مي‌دهند، مي‌توانند در سه زمان اصلي بيان شوند. اين زمان‌هاي اصلي عبارتند از: زمان حال، گذشته و آينده. همچنين اين افعال در 6 وجه صرفي به نام‌هاي وجه اخباري، شرطي، شرطي نوع 2، امري، صفت مفعولي و مصدري صرف مي‌گردند. براي فهم جزئيات مفصل هر کدام از اين حالات بايد به کتاب‌هاي دستور زبان فرانسه مراجعه کرد و در اين بخش به کاربردهاي 3 زمان اصلي و برخي از صرف‌هاي افعال مختلف اشاره مي‌گردد.
زمان حال: از زمان حال در زبان فرانسه براي توضيح حالات مختلفي استفاده مي‌گردد.
-
کارهاي جاري و حالات جاري
Nous allons au marché.
ما داريم به فروشگاه مي‌رويم.
Je suis fatigué.
من خسته هستم.
-
کارهاي روزمره و هميشگي
Il va à l'école tous les jours.
او هر روز به مدرسه مي‌رود.
Je visite des musées le samedi.
من شنبه‌ها از موزه‌ها بازديد مي‌کنم.
-
حقايق و مفاهيم قطعي
La terre est ronde.
زمين کروي است.
L'éducation est importante.
تحصيلات مهم است.
-
اعمالي که به يک‌باره رخ مي‌دهند.
J'arrive !
الساعه خواهم رسيد!
Il part tout de suite.
او بلافاصله اينجا را ترک خواهد کرد.
-
برخي از جملات شرطي
Si je peux, j'irai avec toi.
اگر من بتوانم با شما خواهم آمد.
زمان گذشته: براي توصيف افعال زير به کار مي‌رود.
-
عمل يا حالتي که در گذشته کامل شده باشد.
As-tu étudié ce weekend ?
آيا اين آخر هفته مطالعه کردي؟
Ils ont déjà mangé.
آنها قبلا غذا خورده‌اند.
-
عملي که در گذشته چند بار تکرار شده باشد.
Nous avons visité Paris plusieurs fois.
ما چندين بار از پاريس ديدن کرده‌ايم.
Hier, j'ai mangé cinq fois.
من ديروز پنج بار غذا خورده‌ام.
-
يک سري اعمال که در گذشته کامل شده باشند.
Samedi, il a vu sa mère, a parlé au médicin et a trouvé un chat.
او شنبه مادرش را ديد، با پزشک صحبت کرد و يک گربه پيدا کرد.
زمان آينده: براي اعمال و حالاتي به کار مي‌رود که در آينده اتفاق خواهند افتاد.
Ils mangeront sur l'avion
آنها غذا را در هواپيما خواهند خورد.
J'irai au magasin demain
من فردا به فروشگاه خواهم رفت.
Je vous téléphonerai dès que je pourrai.
من هر وقت که بتوانم با شما تماس مي‌گيرم.
Je le ferai si j'ai le temps
اگر وقت داشته باشم، آن را انجام خواهم داد.
نحوه صرف افعال در زبان فرانسه
-
افعال با قاعده: اين افعال با توجه به دو حرف آخر شکل مصدريشان صرف مي‌شوند.
-
افعال منتهي به –er: مثل penser
|
آينده
|
گذشته
|
حال
|
ضمير
|
|
penserai
|
pensai
|
pense
|
je
|
|
penseras
|
pensas
|
penses
|
Tu
|
|
pensera
|
pensa
|
pense
|
Il
|
|
penserons
|
pensâmes
|
pensons
|
Nous
|
|
penserez
|
pensâtes
|
Pensez
|
Vous
|
|
penseront
|
pensèrent
|
pensent
|
ils
|
-
افعال منتهي به –ir: مثل choisir
|
آينده
|
گذشته
|
حال
|
ضمير
|
|
Choisissais
|
Choisis
|
Choisis
|
je
|
|
Choisissais
|
Choisis
|
Choisis
|
Tu
|
|
Choisissait
|
Choisit
|
Choisit
|
Il
|
|
Choisissions
|
choisîmes
|
Choisissons
|
Nous
|
|
Choisissiez
|
Choisîtes
|
Choisissez
|
Vous
|
|
choisissient
|
choisirent
|
choisissent
|
ils
|
-
افعال منتهي به –re: مثل attendre
|
آينده
|
گذشته
|
حال
|
ضمير
|
|
Attendrai
|
Attendis
|
Attends
|
je
|
|
Attendras
|
Attendis
|
Attends
|
Tu
|
|
Attendra
|
Attendit
|
Attend
|
Il
|
|
Attendrons
|
Attendîmes
|
Attendons
|
Nous
|
|
Attendrez
|
Attendîtes
|
Attendez
|
Vous
|
|
Attendront
|
attendirent
|
attendent
|
ils
|
-
افعال بي‌قاعده در صرف: اينگونه افعال هر در حروف انتهايي با موارد بالا يکي باشند، طبق قالب مشخص در فرهنگ لغت صرف مي‌شوند. مثل: être
|
آينده
|
گذشته
|
حال
|
ضمير
|
|
Serai
|
Fus
|
Suis
|
je
|
|
Seras
|
Fus
|
Es
|
Tu
|
|
Sera
|
Fut
|
Est
|
Il
|
|
Serons
|
Fûmes
|
Sommos
|
Nous
|
|
Serez
|
Fûtes
|
Êtes
|
Vous
|
|
seront
|
furtent
|
Sont
|
ils
|
مطالعه بیشتر درباره زبان فرانسه:
